NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN, PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO HỌC SINH, SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGHỆ AN
Chủ nhiệm đề tài: Phan Thanh Bình – Tổ KHXH – Khoa Cơ sở
- ĐẶT VẤN ĐỀ
Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật luôn giữ vị trí quan trọng trong đời sống xã hội, là nhiệm vụ chính trị, có ý nghĩa chiến lược, góp phần hình thành một cách vững chắc nhân cách của người công dân, đáp ứng những yêu cầu của xã hội hiện tại và tương lai.
Do sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau từ nền kinh tế thị trường, từ những hiện tượng xã hội dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật có chiều hướng gia tăng, đặc biệt ở lứa tuổi thanh thiếu niên, trong đó có học sinh, sinh viên. Có những giá trị đạo đức bị suy thoái nghiêm trọng, ý thức kỷ luật của học sinh, sinh viên có chiều hướng ngày càng kém. Những hành vi thoái hóa biến chất, những thói học đòi ăn chơi, lãng phí có chiều hướng tăng, ý thức học tập bị xa rời. Học sinh, sinh viên lười suy nghĩ, ngại học hành. Nghiêm trọng hơn nữa xuất hiện một số bộ phận học sinh, sinh viên bất chấp luật pháp sẵn sàng vi phạm pháp luật.
Hiện nay, học sinh, sinh viên Trường Đại học Kinh tế Nghệ An phần đông có thái độ, ý thức đạo đức cũng như động cơ học tập nghiêm túc, đúng đắn, biết định hướng tương lai. Bên cạnh đó, vẫn còn một số sinh viên có ý thức đạo đức, kỷ luật và ý thức học tập chưa tốt. Vì vậy, giáo dục pháp luật trong trường hiện nay là nội dung quan trọng giúp học sinh, sinh viên hiểu biết cơ bản đầy đủ về nội dung hệ thống pháp luật Việt Nam nhằm nâng cao năng lực pháp luật và bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, rèn luyện ý thức kỷ luật. Điều này đòi hỏi chúng ta không chỉ thấy được thực trạng của giáo dục pháp luật mà còn thấy được những tồn tại về phẩm chất đạo đức lối sống, ý thức kỷ luật của sinh viên để từ đó xác định được giải pháp giáo dục pháp luật hiệu quả hơn trong thời gian tới cho sinh viên Trường Đại học Kinh tế Nghệ An.
II. CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN, PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO HỌC SINH, SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGHỆ AN.
1. Tăng cường công tác quản lý của trường Đại học Kinh tế Nghệ An đối với công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên
- Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng bộ, Chi bộ của nhà trường trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên
Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và giáo dục ý thức chấp hành pháp luật chỉ có thể đạt hiệu quả tốt nhất khi có sự chung tay đào tạo của cả tập thể cán bộ, giảng viên, công nhân viên của nhà trường.
Đối với Đảng bộ trường, cần tiếp tục củng cố, nâng cao nhận thức và tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo Đoàn trường, Công đoàn trường tổ chức thực hiện kế hoạch tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật của trường. Bảo đảm mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đều được phổ biến kịp thời, đầy đủ đến toàn thể cán bộ, đảng viên và học sinh, sinh viên. Tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức và ý thức tôn trọng, chấp hành pháp luật của toàn thể cán bộ, học sinh, sinh viên.
Ban Giám Hiệu nhà trường thường xuyên quan tâm đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu và có chế độ hợp lý kịp thời động viên, khích lệ đội ngũ giảng viên giảng dạy pháp luật và cán bộ tham gia công tác giáo dục pháp luật; gắn công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ giảng viên và học sinh, sinh viên với việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị của nhà trường.
Ban Giám Hiệu cùng với Khoa Cơ Bản và tổ bộ môn Khoa học xã hội cần tạo điều kiện cho giảng viên, sinh viên được tham gia vào các hoạt động ngoại khóa thực tiễn về công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật; về những tình huống pháp luật; vụ việc pháp luật… Qua thực tiễn, học sinh, sinh viên vừa hiểu pháp luật vừa có ý thức giác ngộ pháp luật, tôn trọng pháp luật và tôn trọng kỷ luật nơi học tập, nơi sống và làm việc đồng thời tạo ra sự hứng thú, say mê học tập nghiên cứu pháp luật.
- Phát huy vai trò của tổ chức Đoàn thanh niên, Hội sinh viên, tạo môi trường văn hóa lành mạnh để tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên.
Đoàn trường là cánh tay đắc lực của Đảng bộ nhà trường, là lực lượng tiên phong xung kích cách mạng, đi đầu trong các hoạt động phong trào thanh niên. Hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của học sinh, sinh viên là nhiệm vụ chính trị quan trọng của Đoàn thanh niên, Hội sinh viên. Để có thể thực hiện tốt nhiệm vụ này, Ban chấp hành Đoàn, Hội cần có những hoạt động thiết thực để thu hút học sinh, sinh viên tham gia. Thông qua Câu lạc bộ Pháp luật, Đoàn thanh niên, Hội sinh viên của trường có thể tổ chức các diễn đàn, tọa đàm, nói chuyện chuyên đề hay tổ chức các hội thi tìm hiểu pháp luật nhằm chuyển tải những quy định cụ thể của pháp luật đến học sinh, sinh viên, góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của học sinh, sinh viên trong trường, làm giảm thiểu các biểu hiện vi phạm pháp luật và các tệ nạn xã hội trong học sinh, sinh viên, bảo đảm an ninh chính trị trật tự an toàn trong và ngoài nhà trường.
Đoàn thanh niên, Hội sinh viên phải thường xuyên phát triển lực lượng đoàn, hội, nâng cao số lượng và chất lượng đoàn viên; có kế hoạch chương trình rèn luyện đoàn viên, thực hiện tốt việc đánh giá, phân loại đoàn viên theo định kỳ xếp loại đạo đức. Củng cố cơ sở yếu kém, nâng cao chất lượng hoạt động của Chi đoàn – Liên Chi đoàn, giảm dần những cơ sở đoàn yếu kém. Cần tổ chức tốt công tác thi đua khen thưởng, phân loại đoàn viên theo từng học kỳ, đảm bảo quy trình từ cấp cơ sở trở lên.
2. Nâng cao nhận thức pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật cho học sinh, sinh viên
- Phát huy tính chủ động, tích cực tìm hiểu pháp luật của học sinh, sinh viên thông qua đọc tài liệu, các phương tiện thông tin đại chúng
Có nhiều phương pháp khác nhau để đem lại hiệu quả nhận thức cho người học, trong đó phương pháp tự học là phương pháp xuất phát từ sự chủ động, tích cực của bản thân sẽ đem lại hiệu quả tốt nhất. Học sinh, sinh viên là đối tượng học chủ yếu là dựa trên sự tự nghiên cứu của bản thân. Để làm quen với cách thức này, chúng ta cần khuyến khích học sinh, sinh viên tự chủ động trong nghiên cứu tài liệu hoặc các phương tiện thông tin đại chúng.
Sự phát triển không ngừng của thời đại ngày nay, đòi hỏi mỗi người nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng phải năng động, sáng tạo, biết thích nghi với phát triển, hiện đại về khoa học công nghệ và tri thức. Tri thức là những kho tàng hiểu biết của con người về thế giới khách quan, nó đòi hỏi con người không ngừng chiếm lĩnh và học hỏi. Do đó, học sinh, sinh viên là những người đang trên hành trình khám phá và lĩnh hội những tri thức đó phải không ngừng tự học hỏi để làm giàu thêm những tri thức mới.
- Giảng viên cần nhận thức đúng vai trò và tầm quan trọng của việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên. Khi nhận thức đúng vai trò quan trọng của việc giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên vừa là nhiệm vụ, vừa là yêu cầu khách quan thì giảng viên sẽ định hướng được mục tiêu, nhiệm vụ của công tác giáo dục ý thức chấp hành pháp luật cho sinh viên.
- Nắm bắt và hiểu được đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh, sinh viên. Từ đó, có phương pháp giáo dục phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên. Để nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên thì cần phải tìm hiểu được tâm sinh lý là điều rất quan trọng. Việc nắm bắt tâm lý, sinh lý người học để giúp giảng viên hiểu được đối tượng giáo dục của mình đang nghĩ gì, cần những gì, họ sống thế nào để kịp thời định hướng giáo dục, uốn nắn các em nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
- Xây dựng đội ngũ cán bộ giảng viên chuẩn về chuyên môn. Xây dựng đội ngũ giảng viên là việc vô cùng quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên, trong đó việc chuẩn hóa đội ngũ giảng viên là giữ vai trò quan trọng trước tiên. Mỗi cán bộ, giảng viên phải tự thân học hỏi, không ngừng nỗ lực học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, đầu tư nhiều thời gian hơn nữa cho việc chuẩn bị tài liệu, nội dung chương trình trước khi lên lớp. Giảng viên trẻ cần thường xuyên trao đổi kinh nghiệm, tăng cường dự giờ những giảng viên có kinh nghiệm và chuyên môn giỏi. Tăng cường sinh hoạt chuyên môn, tham gia thao giảng và mở nhiều cuộc hội thảo trong Bộ môn, Khoa để bổ sung, cập nhật kiến thức thực tế. Qua đó, bổ sung và làm sâu sắc hơn chuyên môn và nghiệp vụ cho giảng viên đảm bảo chất lượng hiệu quả cho việc giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên.
- Nâng cao phẩm chất đạo đức, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật của đội ngũ giảng viên. Dưới góc độ của người học, giảng viên luôn là hình mẫu để người học noi theo. Do đó, người giảng viên không chỉ cần có năng lực chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp mà còn cần phải có phẩm chất đạo đức, lối sống lành mạnh và hợp pháp.
- Kết hợp tốt các phương pháp và sử dụng có hiệu quả các phương tiện trong dạy học. Đổi mới phương pháp dạy và học là một trong những yêu cầu mà ngành giáo dục phải thực hiện trong giai đoạn hiện nay, đồng thời cũng là vấn đề then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục.
- Thành lập Câu lạc bộ Pháp luật:
Câu lạc bộ pháp luật là một hình thức tổ chức tìm hiểu những thông tin, sự kiện, tình huống pháp luật do các bạn học sinh, sinh viên thực hiện dưới sự chỉ đạo của Ban chấp hành Đoàn trường, Hội sinh viên và các giảng viên giảng dạy môn pháp luật. Thông qua tổ chức Đoàn thanh niên, giảng viên có giảng dạy pháp luật lựa chọn học sinh, sinh viên có năng lực phù hợp với nhiệm vụ của Câu lạc bộ pháp luật và giao cho sinh viên chủ động lựa chọn nội dung, hình thức tổ chức để phát huy tính năng động, sáng tạo của tuổi trẻ. Giảng viên đóng vai trò là người hướng dẫn, cố vấn, định hướng cho học sinh, sinh viên thực hiện. Nhiệm vụ của Câu lạc bộ pháp luật là định kỳ tổ chức phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật cho hội học sinh, sinh viên của trường; thường xuyên động viên, nhắc nhở hội viên nghiêm chỉnh chấp hành chính sách, pháp luật của nhà nước; tham mưu tổ chức thực hiện “Ngày pháp luật” trong nhà trường; khuyến khích, hỗ trợ hội viên tích cực tham gia các hoạt động tìm hiểu pháp luật do Câu lạc bộ tổ chức; tổ chức các hoạt động tình nguyện, giao lưu có kết hợp với lồng ghép nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý cho đoàn viên thanh niên trong nhà trường.
- Xây dựng chương trình giáo dục pháp luật ngoại khóa và đổi mới cách thức tổ chức các hoạt động giáo dục pháp luật ngoại khóa. Giáo dục pháp luật ngoại khóa có tác dụng hỗ trợ đắc lực cho hoạt động giảng dạy chính khóa, kịp thời cập nhật thông tin và tác động trực tiếp đến tình cảm, thái độ của sinh viên. Chương trình giáo dục pháp luật ngoại khóa cần đa dạng hóa các hình thức như tổ chức các báo cáo chuyên đề, thi tìm hiểu về pháp luật, lồng ghép pháp luật vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ, tổ chức các hoạt động sinh viên tình nguyện tham gia bảo vệ an ninh trật tự, an toàn xã hội…
Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên nói chung và sinh viên trường Đại học Kinh tế Nghệ An nói riêng nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho học sinh, sinh viên với mục tiêu tạo sự chuyển biến mạnh mẽ ý thức tôn trọng pháp luật và chấp hành pháp luật của học sinh, sinh viên góp phần ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên giữ vai trò quan trọng trong hoạt động thực thi pháp luật và đưa pháp luật của nhà nước vào đời sống nhân dân. Nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật cho sinh viên là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm hướng tới nâng cao phẩm chất đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên.
Để công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên ngày càng có hiệu quả thiết thực đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế, văn hoá – xã hội, an ninh quốc phòng của tỉnh Nghệ An, góp phần xây dựng tỉnh Nghệ An trở thành trung tâm kinh tế, văn hoá – xã hội của khu vực Miền Trung, yêu cầu phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp có tính khả thi, phù hợp với thực tiễn địa phương. Các giải pháp đưa ra căn cứ vào trình độ, kiến thức pháp luật, nhu cầu hiểu biết pháp luật của sinh viên theo từng đối tượng cụ thể và xuất phát từ mục đích chung là trang bị và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho học sinh, sinh viên nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Để công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên đạt hiệu quả thiết thực cao trong thời gian tới đòi hỏi trường Đại học Kinh tế Nghệ An phải có những định hướng cơ bản, những giải pháp cụ thể có tính chiến lược, lâu dài, thường xuyên nhằm đạt hiệu quả giáo dục ý thức chấp hành pháp luật và giảm thiểu tình trạng vi phạm kỷ luật và vi phạm pháp luật trong học sinh, sinh viên của trường.